Tiếp nối truyền thống của quê hương Bà Triệu anh hùng, ngay từ đầu những năm 30 của thế kỷ 20, ngọn lửa  đấu tranh chống thực dân, phong kiến đã sớm được nhen nhóm và bùng lên mạnh mẽ trên vùng đất Yên Định. Mười lăm năm sau khi Đảng Cộng sản Việt nam ra đời, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, quần chúng nhân dân trọng huyện đã nhất tề đứng lên khởi nghĩa giành chính quyền, góp phần làm nên thắng lợi vang dội vào mùa thu cách mạng 1945, lập nên nước Việt Nam dân chủ cộng hòa.

     Sau thắng lợi của cách mạng Tháng Tám 1945, thực hiện lời dạy của Bác: “ Không có gì quý hơn độc lập tự do”, Yên Định lại cùng cả nước, cả tỉnh tiếp tục bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp. “ Vừa kháng chiến vừa kiến quốc”, Đảng bộ và nhân dân Yên Định đã đoàn kết, vượt qua muôn ngàn khó khăn, thử thách, cũng cố và giữ vững chính quyền cách mạng, vừa xây dựng quê hương vừa ra sức chi viện sức người, sức của cho các chiến trường. Các phong trào thi đua yêu nước “ diệt giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm”, “ hũ gạo kháng chiến”, “ chiến sĩ ở mặt trận thi đua giết giặc lập công, đồng bào ở hậu phương thi đua tăng gia sản xuất”, thi đua làm một người kiểu mẫu, một nhà kiểu mẫu, một làng kiểu mẫu diễn ra sôi nổi ở khắp các địa phương, các cơ quan, đơn vị trong huyện. Càng khó khăn, thử thách, bản lĩnh, ý chí và tinh thần tự cường của cán bộ, đảng viên và nhân dân Yên Định lại càng được trui rèn, tỏa sáng. Chín năm trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi được đánh dấu bằng chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử. Đất nước vẫn còn bị chia cắt thành hai miền Nam, Bắc. Trong khi nhiều làng quê ở miền Bắc còn chưa hoàn thành cải cách ruộng đất thì Yên Định đã có một mô hình Hợp tác xã nông nghiệp toàn xã, lá cờ đầu trong phong trào xây dựng Hợp tác hóa nông thôn toàn miền Bắc xã hội chủ nghĩa đó là Hợp tác xã Yên Trường. Năm 1961, Yên Trường nói riêng và huyện Yên Định nói riêng đã vinh dự được đón Bác về thăm. Đây cũng là một điển hình tiên tiến nhất của tỉnh Thanh Hóa trong thời kỳ đầu xây dựng Hợp tác xã nông nghiệp của miền Bắc xã hội chủ nghĩa lúc bấy giờ.

      Sau Yên Trường, đến tháng 1/1978, Định Công trở thành điển hình tiên tiến, lá cờ đầu xây dựng hợp tác xã của cả nước. Hai tiếng Định Công đã trở thành niềm tự hào của Yên Định, trở thành mô hình mẫu cho nhiều địa phương trong cả nước về tham quan, học tập. Đây cũng là minh chứng khẳng định trong lao động sản xuất, Yên Định luôn tạo ra những mô hình mới kiểu mẫu cho một thời kỳ, một giai đoạn của tỉnh và cả nước.

     Sáng tạo trong lao động sản xuất, anh dũng trong đấu tranh, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, với tinh thần; “ tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”, hàng vạn người con ưu tú của quê hương đã anh dũng lên đường trực tiếp tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Yên Định cũng trở thành quê hương của hàng vạn đồng bào khu III, khu IV tản cư. Nhiều làng quê trong huyện đã đùm bọc, chở che cho cán bộ, chiến sĩ và các cơ quan, xí nghiệp của Đảng, Nhà nước về sơ tán. Qua hai cuộc kháng chiến ác liệt ấy, Yên Định có hơn 3.000 liệt sĩ đã anh dũng hi sinh cho độc lập tự do của tổ quốc; hàng nghìn thương binh, bệnh binh; hơn 200 bà mẹ được phong tặng danh hiệu “ Mẹ Việt Nam anh hùng”; Đảng bộ, nhân dân và lực lượng vũ trang Yên Định được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; 5 xã : Định Công, Yên Trường, Định Tiến, Định Tân, Quý Lộc được phong tặng Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

     Bước vào thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, với sự sáng tạo của mình, Yên Định lại tiếp tục gặt hái được nhiều thành tựu to lớn, tạo ra nhiều mô hình mới nổi bật. Quý Lộc, nơi đồng chí Lê Duẩn, Tổng Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam về thăm năm 1978 đẵ từng khẳng định: “ Chủ nghĩa xã hội là đây” lại tiếp tục thành công và trở thành điển hình của cả tỉnh, cả nước về phát triển mô hình trang trại chăn nuôi, trang trại tổng hợp. Từ năm 1996 đến năm 2004 Quý Lộc đã có tới 186 trang trại lớn, nhỏ. Nhiều đoàn khách trong và ngoài tỉnh về tham quan học tập Quý Lộc, hàng chục cuộc hội thảo cấp huyện, cấp tỉnh, cấp quốc gia được tổ chức về mô hình trang trại của Quý Lộc. Từ hình mẫu Quý Lộc, phong trào phát triển kinh tế trang trại đã lan tỏa mạnh mẽ ở khắp các địa phương trong huyện. Đến nay toàn huyện có 878 trang trại, gia trại trong đó có 130 trang trại đạt tiêu chí của Bộ NN&PTNT. Yên Định cũng là một trong những huyện đầu tiên của tỉnh hoàn thành chương trình đổi điền dồn thửa lần 2. Sản xuất nông nghiệp ngày càng phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa, là huyện dẫn đầu cả tỉnh về sản xuất hạt lai F1. Hơn 90% các khâu trong sản xuất nông nghiệp được cơ giới hóa.

Cùng với tập trung phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa có giá trị, hiệu quả kinh tế cao, hoạt động sản xuất CN – TTCN đẵ được Yên Định đặc biệt chú trọng nhằm tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động. Đến hết tháng 12/2019, toàn huyện có tổng số 572 doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn, trong đó có những Cty, doanh nghiệp lớn đã chọn Yên Định để đầu tư như Cty TNHH Giầy ALENA Việt Nam hay Tổ hợp trang trại bò sữa công nghệ cao Vinamilk Thanh Hóa có tổng số vốn đầu tư dự kiến trên 70 triệu USD.

Kinh tế phát triển, đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được nâng lên. Năm 2019, thu nhập bình quân đầu người của huyện đạt 41,57 triệu đồng, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống 1,52%. Các hoạt động văn hóa, xã hội ngày càng được quan tâm. Trong công tác giáo dục, Yên Định cũng là huyện luôn nằm trong tốp đầu của tỉnh. Càng tự hào hơn với chỉ sau 5 năm thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia XDNTM, ngày 5/4/2016, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Yên Định vịnh dự được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định công nhận huyện đạt chuẩn NTM đầu tiên của tỉnh Thanh Hóa và khu vực Bắc Trung bộ. Tại buổi lễ đón bằng công nhận huyện đạt chuẩn NTM, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã khẳng định: những thành tựu mà Yên Định đạt được góp phần quan trọng vào việc xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa ngày càng giầu mạnh, góp sức từng bước xây dựng quê hương Thanh Hóa trở thành một tỉnh kiểu mẫu như lời Bác Hồ dạy.Với nhiều thành tích nổi bật đạt được, Yên Định đã vinh dự được đón nhiều đồng chí lãnh đạo cao cấp của Đảng, Nhà nước vê thăm, biểu dương, khen ngợi. Hai xã Định Tường, Quý Lộc được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lao động trong thời kỳ đổi mới. Huyện được Chủ tịch nước tặng danh hiệu Anh hùng lao động trong thời kỳ đổi mới. 

         Hơn 70 năm qua, lời Bác dạy: “ Thanh Hóa phải trở nên một tỉnh kiểu mẫu...phải làm sao cho mọi mặt chính trị, kinh tế, quân sự phải là kiểu mẫu.” đã thấm sâu vào từng hơi thở cuộc sống, từng chuyển động đi lên không ngừng của quê hương Yên Định.  Và hôm nay, với vinh dự là địa phương được Bác Hồ về thăm, Yên Định lại đang tiếp tục học và làm theo Bác. Mỗi ngành, từng lĩnh vực, mối tập thể, cá nhân đăng ký thực hiện bằng những việc làm cụ thể để mỗi ngày có thể làm thêm một việc tốt, giảm bớt một việc chưa tốt để xã hội ngày càng tốt hơn. Đoàn kết kiên trung đi theo Đảng, theo Bác; học tập và làm theo Bác đã trở thành kim chỉ nam trong mỗi hành động cách mạng của Đảng bộ và nhân dân Yên Định, trở thành phong trào có sức sống nội sinh mãnh liệt, thúc đẩy Đảng bộ và nhân dân Yên Định thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2015 – 2020 và Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII.

    Trên hành trình hơn 70 năm làm theo lời Bác , dưới ánh sáng lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ kính yêu, Yên Định đã giành được nhiều thành tựu to lớn trên mọi lĩnh vực. Yên Định hôm nay đang từng ngày đổi mới, sẽ , đã và đang tiếp tục đóng góp để cùng Thanh Hóa thực hiện lời dạy của Bác: “ Thanh Hóa phải trở nên một tỉnh kiểu mẫu”.

                                                                                                                      Đức Nguyên